بازشناسی فضاهای مذهبی به‌عنوان عناصر نشانه‌ای بنیادین در ساختار شهرهای ایران؛ نمونه موردی: شهرِ ری

Authors

  • مولائی , اصغر
  • پیربابایی, محمدتقی
Abstract:

فضاهای مذهبی نقش مهمی در ساختار فضایی شهرهای ایرانی و حیات فردی- اجتماعی شهروندان دارد. این فضاها ضمن داشتن مرکزیت در استخوان­بندی شهرهای ایرانی، بسترِ رویدادها و حیات فرهنگی- اجتماعی شهروندان در مناسبتها و ایام خاص می­باشد. اما تحولات فرهنگی- ­اجتماعی دوره معاصر، تغییراتی قابل­توجه را در برنامه­ها، طرح­ها، سرمایه­گذاریهای شهری موجب شده است. تحولاتی که اغلب زمینه­های بومی را نادیده می­گیرد. یکی از این زمینه­ها، زمینه دینی و مذهبی شهروندان و فضاها و مراکز مربوط به آنهاست. حال این پرسش به ذهن متبادر می­شود که فضاهای دینی و مذهبی در نظر مردم چه جایگاهی دارند؟ تحقیق حاضر به بررسی جایگاه فضاهای مذهبی در تصویر ذهنی مردم در شهرهایی با مراکز مذهبی شاخص مانند شهر ری با مرکزیت مذهبی حرم شاه عبدالعظیم(ع)، می­پردازد. در این تحقیق با روش تحقیق با تکنیک استخراج تصویر ذهنی شهروندان و پرسش­گری در مورد تعلق­خاطر به فضاهای عمومی و همگانی، مورد بررسی قرار گرفته است. طی این مطالعات، ضمن مصاحبه و پرسش از 68 نفر از ساکنان، عابران و مراجعین فضاهای مذهبی شهرری در نقاط مختلف شهر، نقشه ذهنی 40 نفر از شهروندان استخراج گردید: در این نقشه­های ذهنی، فضاهای مذهبی به­عنوان گره­ها و نشانه­هایی مهم و نقطه آغازین، کانونی و محل تاکید نقشه­ها بوده­اند. همچنین در پرسشنامه­های مذکور که 54 نفر آن را پاسخ داده­اند (فضاها و مکانهای مورد علاقه خود را به­ترتیب اولویت نام ببرید): فضاهای مذهبی بالاترین و بیشترین اولویتهای انتخابی و تلعق­خاطر شهروندان را داشتند. این فضاهای عبارتند از: حرم­حضرت شاه عبدالعظیم(ع) و فضاهای پیرامونی، مجموعه آرامگاهی ابن­بابویه و امامزاده عبدالله. همچنین نتایج نشان می­دهد که فضاهای عمومی جدیدالاحداث مانند پارک رازی، سینمای جدید، بزرگراه کمربندی شهرری، پاساژها و مجموعه­­های تجاری و ... در تصویر ذهنی مصاحبه­شوندگان و اولویت­های موردعلاقه­شان جایگاهی نداشته­اند. بنابراین «شناخت، تحلیل و ارزیابی» برنامه­ها و طرحهای شهری از طریق مراجعه به تصویر ذهنی شهروندان و پرسش از آنها و مدنظر قرار دادن تصویر ذهنی و آرای مردمی، امری ضروری و مهم در توسعه شهری به سمت پایداری ارزشهای بومی و زمینه­ای می­باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی عوامل موثر بر افزایش کیفیت فضاهای عمومی در شهرهای جدید نمونه موردی: شهر جدید پرند

در قرن اخیر برای نخستین بار در تاریخ بشر، تعداد شهرنشینان از تعداد روستانشینان فراتر رفته است. افزایش جمعیت شهری، برنامه­ریزان را ناگزیر به توسعه­ی شهرها و احداث شهرهای جدید جهت اسکان سرریز جمعیت کلان شهرها نموده است. پیامدهای حاصل از این رشد شتابان از یک سو و تحقیقات صورت گرفته که نشان از عدم رضایتمندی شهروندان از عوارض و سیاست­های توسعه­ی شهری دارند از سوی دیگر، چاره جویی برای رفع مشکلات ناشی...

full text

بازشناسی مفهوم محله در شهرهای کویری ایران نمونه مطالعاتی محله‌های شهر نایین

In contemporary urban planning and design literature, small-scale urban divisions attract much consideration as the most important scale of residential use. In addition, the sustainable characteristics of traditional units has made the introduced models by Western planners to be based on the principles of their respective traditional neighborhood units. The equivalent of a neighborhood, the mos...

full text

سلسله‌مراتب تشرف به اماکن مقدس در شهرهای تاریخی- مذهبی ایران نمونه موردی: شهر قم در دوران صفوی و قاجار

پژوهش‌های متعددی پیرامون ضرورت وجود و کیفیت‌ سلسله‌ای از فضاهای متوالی در مورد ورودی اماکن تاریخی - مذهبی ایران به انجام رسیده، اما نسبت به تأثیر این سلسله‌مراتب در ادراک مخاطب پژوهش‌های کمی صورت گرفته است. سلسله‌مراتب ورود به شهرهای تاریخی-مذهبی که دارای اماکن مقدس هستند و مخاطب (زائر) به شوق زیارت و به منظور برطرف شدن حاجات خود وارد آنجا ‌می‌شود، نیازمند بررسی بیشتری است. این مقاله در تلاش اس...

full text

بازشناسی مفهوم محله در شهرهای کویری ایران نمونه مطالعاتی محله های شهر نایین

در ادبیات برنامه ریزی و طراحی شهری معاصر، پرداختن به مقیاس های خرد شهری در سلسله مراتب نظام تقسیمات شهری، به عنوان مهم ترین مقیاس سکونتی مورد توجه ویژه قرار گرفته است. اهمیت این موضوع به همراه ویژگی های پایدار واحدهای سنتی، در همۀ ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی باعث شده است که الگوهای ارائه شده در نظریه های غربی به گونه ای بر پایۀ بسیاری از اصول واحدهای سنتی همان کشورها باشد. معادل واحد هم...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 51

pages  243- 258

publication date 2018-09

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023